Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ζεύγους (ΘΖ) έχει αναπτυχθεί παράλληλα, αλλά και ανεξάρτητα από τη θεραπεία οικογένειας. Το ζεύγος μπορεί να θεωρηθεί είτε ως σύστημα, είτε ως δίκτυο δύο ατόμων, τα οποία αλληλεπιδρούν και των οποίων οι ανάγκες εναρμονίζονται ή και συγκρούονται. Στην πρώτη περίπτωση, θεραπευτική σπουδαιότητα έχουν οι κανόνες και το πλαίσιο της δυαδικής επικοινωνίας. Στη δεύτερη, το θεραπευτικό ενδιαφέρον εστιάζεται (α) στην προσωπική ιστορία του κάθε μέλους της δυάδας, η οποία είναι ικανή να επηρεάσει τόσο την επιλογή συντρόφου όσο και τα δυναμικά της παρούσας σχέσης, (β) στις αμοιβαίες, ανατροφοδοτούμενες συμπεριφορές, οι οποίες οδηγούν τη σχέση στην επίτευξη ή απώλεια ισορροπίας. Αξιοσημείωτη είναι η διάκριση της δυαδικής σχέσης σε συμμετρική ή συμπληρωματική. Στον πρώτο τύπο και οι δύο σύντροφοι διαθέτουν εξίσου ένα χαρακτηριστικό, π.χ. είναι το ίδιο φιλόδοξοι ή το ίδιο διεκδικητικοί. Στο δεύτερο, η επικοινωνία ρυθμίζεται από άνιση, διαφορετική θέση, π.χ. ο ένας συμπεριφέρεται κυριαρχικά και ο άλλος υποτακτικά.

Στη ΘΖ, πολλοί προτιμούν τη συμμετοχή δύο θεραπευτών, αντίθετου φύλου. Τα ζεύγη προσέρχονται σε ΘΖ είτε λόγω προβλημάτων σχέσης, είτε λόγω συμπτωματολογίας ενός από τους συντρόφους.

Προβλήματα σχέσης: Συγκρούσεις γύρω από θέματα εξουσίας, συχνές φιλονικίες ή εκρήξεις θυμού, μνησικακία ή διαρκής γκρίνια, ζηλοτυπία, αδιαφορία, επικριτικότητα ή άσκηση βίας, άνιση κατανομή ρόλων ή ευθυνών, αλληλοαχρήστευση, δυσκολία στη ρύθμιση του δίπολου «εγγύτητα-απόσταση», άρνηση ή έλλειψη επιθυμίας για σεξ κ.ά. Τα έγγαμα ζευγάρια μπορεί, εξάλλου, να προσέλθουν λόγω κάποιας εξωσυζυγικής σχέσης ή επειδή βρίσκονται στα πρόθυρα χωρισμού.

Συμπεριφερικού τύπου τεχνικές, που εφαρμόζονται επιτυχώς σε προβλήματα όπως τα προαναφερόμενα, είναι η αμοιβαία διαπραγμάτευση και η εκπαίδευση επικοινωνίας. Με

αυτές, ο θεραπευτής επιδιώκει να εισαγάγει εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας. Ενθαρρύνει την άμεση διατύπωση σκέψεων και επιθυμιών, τη μετατροπή του γενικού σε συγκεκριμένο, του αρνητικού σε θετικό, δηλαδή την αναδιατύποαση μιας μομφής ή παραπόνου σε αίτημα ή ευχή κ.λπ. Αποθαρρύνει τους μονολόγους, την ατέρμονη αναδρομή στο παρελθόν, την «ανάγνωση» της σκέψης του άλλου κ.λπ. Εκτός από ένα «μοντέλο» επικοινωνίας, που ο θεραπευτής προσφέρει κατά τη διάρκεια των συνεδριών, δίνονται στο ζεύγος και οδηγίες για το διάστημα μεταξύ των συνεδριών, οι οποίες πρέπει να είναι αμοιβαίες, συγκεκριμένες και χρονοθετημένες.

Προβλήματα που αφορούν to ένα μέλος:
Ψυχιατρική συμπτωματολογία, ψυχοσωματικά προβλήματα, δυσλειτουργία στο σεξ, χρήση αλκοόλ ή ουσιών κ.ά.
Θεωρείται ότι η συστημική προσέγγιση και οι συστημικού τύπου τεχνικές είναι προτιμότερες όταν κυριαρχεί η ατομική συμπτωματολογία, καθώς και στα προβλήματα σχέσης υπερβολικά συμπληρωματικής (π.χ. ο ένας σύντροφος αδυνατεί να εκφράσει αιτήματα και επιθυμίες του στον άλλο).